Úrskurður yfirskattanefndar nr. 77/2014
Úrskurður nr. 77/2014
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2014, miðvikudaginn 2. apríl, er tekið fyrir mál nr. 224/2013; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...] og B, kt. [...] verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Anna Dóra Helgadóttir og Sverrir Örn Björnsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 27. júní 2013, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...] og B, kt. [...] fyrir brot á lögum nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, beggja með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2010 og 2011.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem stjórnarmanni, framkvæmdastjóra og prókúruhafa X ehf. og B, sem stjórnanda félagsins í raun og sem stjórnarformanni og prókúruhafa þess, er gefið að sök eftirfarandi:
1. Vangoldin afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna. Vanræksla á afhendingu skilagreina á lögmæltum tíma.
A og B er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna X ehf. vegna greiðslutímabilanna febrúar til og með desember rekstrarárið 2010 og janúar, febrúar og mars rekstrarárið 2011. Þá er þeim gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs á lögmæltum tíma skil á skilagreinum vegna staðgreiðslu opinberra gjalda vegna allra framangreindra greiðslutímabila að frátöldum skilagreinum vegna apríl og júlí rekstrarárið 2010. Vangoldin afdregin skilaskyld staðgreiðsla opinberra gjalda launamanna X ehf., vegna framangreindra greiðslutímabila, nemur samtals kr. 4.002.616. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Greiðslutímabil | Vangoldin staðgreiðsla skv. skilagreinum |
| 2010 | febrúar | 117.233 |
| 2010 | mars | 458.989 |
| 2010 | apríl | 1.068.456 |
| 2010 | maí | 175.713 |
| 2010 | júní | 216.936 |
| 2010 | júlí | 216.936 |
| 2010 | ágúst | 216.936 |
| 2010 | september | 197.197 |
| 2010 | október | 475.265 |
| 2010 | nóvember | 426.123 |
| 2010 | desember | 101.270 |
| Samtals kr. | 3.671.054 | |
| 2011 | janúar | 137.026 |
| 2011 | febrúar | 137.026 |
| 2011 | mars | 57.510 |
| Samtals kr. | 331.562 | |
| Samtals bæði árin | 4.002.616 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að ofangreindu hafi A og B komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A og B brjóta í bága við ákvæði 1. og 2. mgr. 20. gr., sbr. 1. og 2. mgr. 15. gr. og 1. mgr. 16. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum, sbr. aðalreglur 1.-3. gr., 1. tl. 5. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. og 3. mgr. 8. gr. þeirra laga.
Framangreind háttsemi varðar A og B sekt samkvæmt 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, með áorðnum breytingum.
2. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A og B er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X ehf. vegna uppgjörstímabilanna maí–júní, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2010. Þá er þeim gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum, vegna framangreindra uppgjörstímabila, á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna umræddra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 770.664.
Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2010 | maí – júní | 12.531 |
| 2010 | sept. – okt. | 384.457 |
| 2010 | nóv. – des. | 373.676 |
| Samtals kr. | 770.664 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að framangreindu hafi A og B komið til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A og B brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A og B sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Þess er krafist að A og B verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 27. júní 2013, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 2. júlí 2013, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þau vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 31. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 27. júní 2013, er gerð sú krafa að gjaldendum, A og B, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með því að þau hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf., nú afskráð, vanrækt að standa skil á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda launamanna félagsins tiltekin greiðslutímabil árin 2010 og 2011 og vanrækt skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árið 2010 sem þar greinir. Gjaldendur hafa átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldendur hafa ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að þau mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 2. október 2012 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum félagsins á virðisaukaskatti og staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins árin 2010 og 2011. Skráður tilgangur X ehf. á þessu tímabili var að stunda veiðar, vinnslu og sölu á sæbjúgum, útgerð skipa, rekstur fasteigna og lánastarfsemi. Samkvæmt gögnum málsins var bú X ehf. tekið til gjaldþrotaskipta þann 1. desember 2011 og lauk skiptum 22. október 2012. Var félagið afskráð 31. október 2012. Vegna rannsóknarinnar voru teknar skýrslur af gjaldendum hjá embætti skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 15. október 2012. Með bréfum, dags. 30. október 2012, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldendum og skiptastjóra þrotabús X ehf. skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 26. október 2012, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Engin andmæli bárust og í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri ríkisins saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 3. desember 2012, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 3. desember 2012, segir að rannsókn á skattskilum X ehf. hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreindar skýrslutökur, staðgreiðsluskilagreinum X ehf. ásamt sundurliðunum með þeim, virðisaukaskattsskýrslum félagsins, bókhaldi félagsins, svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X ehf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn embættisins á staðgreiðsluskilum X ehf. hafi falist í því að bera fjárhæðir afdreginnar staðgreiðslu samkvæmt staðgreiðsluskilagreinum og bókhaldi félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á afdreginni staðgreiðslu opinberra gjalda vegna launamanna félagsins greiðslutímabilin febrúar til og með desember 2010 og janúar, febrúar og mars 2011, samtals að fjárhæð 4.002.616 kr.
Rannsókn á virðisaukaskattsskilum X ehf. var samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins fólgin í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt virðisaukaskattsskýrslum og bókhaldi félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns. Í skýrslunni er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrrum fyrirsvarsmenn X ehf. hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin maí-júní, september-október og nóvember-desember 2010 að fjárhæð samtals 770.664 kr. Þá hafi verið vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma öll framangreind uppgjörstímabil. Í skýrslunni kemur fram að greiddar hafi verið 16.209 kr. inn á höfuðstól virðisaukaskatts vegna þeirra tímabila sem rannsóknin taki til.
Gjaldandi, A, staðfesti við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 15. október 2012, að hann hefði stofnað X ehf. með það í huga að framleiða sæbjúgu. Sagðist gjaldandi hafa stýrt daglegum rekstri og fjármálum félagsins fram á mitt ár 2010, en gjaldandi, B, hefði stýrt félaginu frá þeim tíma. Kvaðst gjaldandi hafa verið heilsuveill á tímabilinu. Gjaldandi sagðist gera ráð fyrir að skilagreinar staðgreiðslu, sem bornar voru undir hann, væru vegna X ehf. og sagði gjaldandi að tilgreindur endurskoðandi hefði annast gerð þeirra. Sagðist gjaldandi telja skýrslurnar vera byggðar á gögnum sem B hefði farið með til endurskoðandans og sagðist gjaldandi ekki hafa hugmynd um hvort skilagreinarnar gæfu rétta mynd af launagreiðslunum. Þá sagðist gjaldandi ekki vita hvort virðisaukaskattsskýrslur, sem bornar voru undir hann, væru vegna X ehf. Sagðist gjaldandi ekki hafa hugmynd um hver hefði útbúið skýrslurnar og gæti hann ekki svarað því hvort þær gæfu rétta mynd af rekstrinum. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði staðgreiðsla opinberra gjalda að fjárhæð 4.002.616 kr. vegna launamanna X ehf. umrædd greiðslutímabil staðgreiðslu árin 2010 og 2011 ekki verið greidd á lögmæltum tíma og að virðisaukaskattur að fjárhæð 845.550 kr. tiltekin uppgjörstímabil árið 2010 hefði ekki verið greiddur á lögmæltum tíma. Gjaldandi vildi ekki tjá sig um fjárhæð staðgreiðsluskuldar. Hins vegar kvaðst gjaldandi ekki telja að það gæti staðist að félagið skuldaði virðisaukaskatt, enda hefði verið um að ræða sölu á vöru til útflutnings. Gjaldandi kvaðst ekki vita hvers vegna staðgreiðslunni og virðisaukaskattinum var ekki skilað, en vegna veikinda hefði hann ekki vitað af vanskilunum. Kvaðst gjaldandi ekki vita hvort laun hefðu verið greidd að fullu. Gjaldandi kvaðst ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Við skýrslutöku af gjaldanda, B, sem fram fór 15. október 2012, kom fram að hún og maður hennar, A, hefðu stofnað X ehf. á árinu 2009. Sagðist gjaldandi hafa verið í öllum störfum hjá félaginu og að þau A hefðu séð um daglegan rekstur og fjármál félagsins í sameiningu fram í október 2010, en eftir það hefði hún að mestu leyti séð um reksturinn ein vegna veikinda A. Gjaldandi sagðist ekki vita hvort staðgreiðsluskilagreinar, sem bornar voru undir hana, væru vegna X ehf. og sagði tilgreindan endurskoðanda hafa annast gerð þeirra. Þá sagði gjaldandi að nafnið á virðisaukaskattsskýrslunum, sem bornar voru undir hana, benti til þess að þær væru frá X ehf. Sagði hún endurskoðandann jafnframt hafa annast gerð þeirra. Kvaðst gjaldandi ekki vita hvort gögnin gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldandi gerði ekki athugasemdir við fjárhæðir vangoldinnar staðgreiðslu og virðisaukaskatts, sem bornar voru undir hana við skýrslutökuna. Aðspurð sagði gjaldandi að vegna skorts á skipulagi hefði afdreginni staðgreiðslu ekki verið skilað. Þá sagðist gjaldandi ekki hafa vitað að það ætti að skila virðisaukaskatti. Sagðist gjaldandi telja að laun hefðu verið greidd að fullu. Kvaðst gjaldandi ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, sbr. 2. gr. laga nr. 42/1995, er með samsvarandi hætti lýst refsivert ef launagreiðandi innir ekki af hendi þær greiðslur vegna launamanna sem hann hefur haldið eftir eða honum borið að halda eftir. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins í máli þessu er byggt á því að báðir gjaldendur, A og B, beri óskipta ábyrgð á skattskilum X ehf. vegna alls þess tíma sem málið varðar. Eins og fram er komið hafa gjaldendur ekki látið málið til sín taka fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Gjaldandi, A, var skráður framkvæmdastjóri, stjórnarmaður og prókúruhafi X ehf. frá stofnun félagsins 8. september 2009 til 19. október 2010, en stjórnarmaður og prókúruhafi eftir það tímamark. Við skýrslutöku 15. október 2012 bar gjaldandi því við að hann hefði hætt afskiptum af rekstri X ehf. í október 2010. Þessi staðhæfing gjaldanda fær stuðning af framburði gjaldanda, B, við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins þann sama dag þar sem fram kom að hún hefði að mestu leyti séð um reksturinn eftir það tímamark. Hvað sem þessu líður verður ekki fram hjá því litið að verulegur hluti staðgreiðslu, sem mál þetta varðar, var á gjalddaga á þeim tíma þegar gjaldandi, A, var skráður framkvæmdastjóri félagsins. Þá er til þess að líta að sem stjórnarmanni eftir 19. október 2010 bar gjaldanda að afla sér vitneskju um rekstur félagsins, þar á meðal um það hvort félagið stæði í skilum með staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts, svo og að annast um að starfsemi félagsins væri jafnan í réttu og góðu horfi, sbr. 44. gr. laga nr. 138/1994, um einkahlutafélög. Vísast um þetta m.a. til dóms Hæstaréttar Íslands 25. september 1997 (H 1997:2446). Gjaldandi, B, var stjórnarformaður X ehf. frá 19. október 2010, en varamaður í stjórn fyrir þann tíma. Frá stofnun félagsins var gjaldandi prókúruhafi ásamt A. Sem fyrr segir staðfesti gjaldandi við skýrslutöku að hafa annast daglegan rekstur félagsins ásamt A fram í október 2010 og að mestu leyti ein eftir það tímamark. Verður að telja að gjaldandi hafi verið helsti fyrirsvarsmaður félagsins eftir 19. október 2010.
Samkvæmt framansögðu verður að telja að báðir gjaldendur, A og B, hafi sem fyrirsvarsmenn X ehf. borið ábyrgð á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts félagsins. Sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er því réttilega beint að báðum gjaldendum.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts X ehf. umrædd greiðslu- og uppgjörstímabil árin 2010 og 2011 liggur bókhald félagsins og staðgreiðsluskilagreinar og virðisaukaskattsskýrslur, sem ekki hefur verið vefengt að varði rekstur félagsins, sbr. skýrslutökur af gjaldendum 15. október 2012. Ekki hafa komið fram athugasemdir af hálfu gjaldenda vegna niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um þennan þátt rannsóknarinnar aðrar en þær að gjaldandi, A, taldi við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins að virðisaukaskattsskuld félagsins stæðist ekki. Af þessu tilefni skal tekið fram að samkvæmt fyrirliggjandi gögnum var útskattur til kominn vegna sölu fiskafurða til innlendra aðila, svo sem bent er á í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Samkvæmt þessu þykja gögn málsins ekki gefa tilefni til annars en að byggja á því að staðgreiðsla opinberra gjalda greiðslutímabilin febrúar til og með desember 2010 og janúar, febrúar og mars 2011, og virðisaukaskattur uppgjörstímabilin maí-júní, september-október og nóvember-desember 2010, sem gjaldendum bar að standa skil á vegna X ehf., hafi numið þeim fjárhæðum sem greinir í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X ehf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 16. mars 2010. Fram kemur að á tímabilinu 16. mars 2010 til og með 9. maí 2013 voru alls greiddar 554.286 kr. vegna höfuðstóls virðisaukaskatts félagsins. Þar er að hluta um að ræða greiðslur vegna uppgjörstímabila sem rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins tók til. Nánar tiltekið var 16.209 kr. ráðstafað inn á höfuðstól virðisaukaskatts félagsins vegna uppgjörstímabilsins maí-júní 2010. Eins og mál þetta er lagt fyrir af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins þykir rétt að þessi fjárhæð, sem skil voru gerð á samkvæmt framangreindu áður en mál þetta var sent yfirskattanefnd til meðferðar, komi til frádráttar fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, enda er það í samræmi við það sem tíðkast hefur við meðferð hliðstæðra mála fyrir yfirskattanefnd. Verður því miðað við vangreidda staðgreiðslu að fjárhæð 4.002.616 kr. og virðisaukaskatt að fjárhæð 754.455 kr. í máli þessu.
Sá hluti greiðslna X ehf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar nemur 156.093 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að engar greiðslur bárust til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X ehf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir. Aðrar greiðslur félagsins til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því 156.093 kr.
Með dómi Hæstaréttar Íslands 2. október 2003 (H 2003:3178), sem varðar hliðstætt mál, var því hafnað að greiðslur, sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í álag, dráttarvexti og kostnað, geti haft áhrif á sakarmat og komið með beinum hætti til frádráttar skattskuld sem viðurlagaákvörðun tekur til. Ekki verður talið að breyting með lögum nr. 134/2005 á refsiákvæðum laga nr. 45/1987 og nr. 50/1988 haggi þessari dómaframkvæmd. Með breytingalögum þessum er hins vegar skýrt kveðið á um það að greiðslur skattaðila á verulegum hluta skattfjárhæðar geti að uppfylltum ákveðnum skilyrðum leitt til þess að ákvæði um lágmark sektarrefsingar eigi ekki við. Samkvæmt dómum Hæstaréttar Íslands 30. mars 2006 í málunum nr. 428/2005 og 469/2005 ber að taka í þessu sambandi tillit til innborgana sem ráðstafað hefur verið til greiðslu álags vegna vangreiddrar staðgreiðslu opinberra gjalda starfsmanna og vangreidds virðisaukaskatts, svo og skuli fara á sama hátt með greiðslur vegna staðgreiðslu opinberra gjalda þess fyrirsvarsmanns sem refsiábyrgð sætir. Ekki verður annað séð en að líta megi með hliðstæðum hætti til greiðslna viðkomandi skattaðila sem innheimtumaður hefur ráðstafað upp í dráttarvexti og kostnað, og eftir atvikum til greiðslu á opinberum gjöldum, enda er það í samræmi við úrskurðaframkvæmd fyrir gildistöku laga nr. 134/2005, sbr. og fyrrgreindan dóm Hæstaréttar frá árinu 2003 og aðra dóma í hliðstæðum málum, m.a. H 2000:2387. Eins og mál þetta liggur fyrir þykir því mega taka tillit til fyrrgreindra greiðslna X ehf. að fjárhæð 156.093 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var afdregin staðgreiðsla opinberra gjalda vegna launamanna X ehf. greiðslutímabilin febrúar til og með desember 2010 og janúar, febrúar og mars 2011, samtals að fjárhæð 4.002.616 kr., ekki greidd til innheimtumanns ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. og 2. mgr. 20. gr. laga nr. 45/1987. Þá var virðisaukaskattur X ehf. uppgjörstímabilin september-október og nóvember-desember 2010 að fjárhæð samtals 754.455 kr., ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988.
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda, og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 2. og 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldendum, A og B, sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum staðgreiðslu opinberra gjalda og virðisaukaskatts í rekstri X ehf.
Eins og lög nr. 45/1987 og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindri staðgreiðslu eða virðisaukaskatti samkvæmt skilagrein staðgreiðslu eða virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldenda er til þess að líta að skilagreinar staðgreiðslu og virðisaukaskattsskýrslur X ehf. liggja fyrir vegna allra tímabila staðgreiðslu og virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Sem fyrr segir verður lagt til grundvallar að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs, sem hér beri að líta til, hafi numið 156.093 kr. vegna virðisaukaskatts. Svarar fjárhæðin til verulegs hluta vangreidds virðisaukaskatts félagsins uppgjörstímabilið september-október 2010.
Samkvæmt þessu og í samræmi við greinda dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. fyrrgreinda dóma frá 30. mars 2006, verður því talið að sú undantekning frá fésektarlágmarki, sem mælt er fyrir um í lögum nr. 134/2005, taki til vanskila á virðisaukaskatti að fjárhæð samtals 380.779 kr. fyrrgreint tímabil. Ekkert er komið fram um að gjaldendur hafi persónulega notið nokkurs hags af brotinu. Hins vegar varðar mál þetta vanskil á staðgreiðslu og virðisaukaskatti að ekki óverulegri fjárhæð og vegna alllangs tímabils. Að þessu virtu og með vísan til greindrar dómaframkvæmdar verður því ekki talið að skilyrði um miklar málsbætur, sbr. ákvæði laga nr. 134/2005, eigi hér við. Því teljast lágmarksákvæði í 2. mgr. 30. gr. laga nr. 45/1987 og 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 gilda um vanskil staðgreiðslu að fjárhæð 4.002.616 kr. og virðisaukaskatts að fjárhæð 373.676 kr.
Þegar höfð eru í huga lagarök, sem búa að baki framangreindum ákvæðum um lágmarks- og margfeldissektir, með tilliti til háttsemi gjaldenda og afleiðinga hennar, þykir rétt að ákveða sektarfjárhæð í máli þessu heildstætt en með tiltekinni skiptingu milli gjaldenda. Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 1. tölul. 2. mgr. 28. gr. laga nr. 45/1987 og 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldenda hæfilega ákveðin 8.300.000 kr. til ríkissjóðs sem skiptist þannig milli þeirra að gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. og gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. til ríkissjóðs. Gjaldandi, B, greiði sekt að fjárhæð 4.150.000 kr. til ríkissjóðs.
